Шығарма Мәңгілік еліміздің мәңгілік тілі

Шығарма

Мәңгілік еліміздің мәңгілік тілі

                                                          Ерлік,

елдік, бірлік, қайрат,бақ, ардың –

Жауыз тағдыр жойды

бәрін не бардың.

Алтын күннен бағасыз бір белгі боп,

Нұрлы жұлдыз, бабам тілі,сен, қалдың!

(Мағжан Жұмабаев)

    Мен Қазақстанда тұрамын. Осы елдің азаматы

ретінде болып жатқан барлық жаңалықтар мен өзгерістерге бей-жай қарай алмаймын.

Айналамдағы адамдармен араласа отырып, қоғаммен байланысқа түсу арқылы мен

өзімді үздіксіз дамытып отырамын. Себебі, бұл менің болашағымның жарқын болуына

сара да дара жол нұсқайды. Мен өмір сүретін орта – дархан дастарқанымен әйгілі

қонақжай халықтың кеңпейілділігімен және көп ұлтты бір шаңырақ астында

табыстырып, ұлы достық мекеніне айналдырған мейірімділігімен көпке үлгі болған,

қазақ мәдениетінің исі аңқыған ордалы ошақ. Бұл орта маған ерекше жайлылық

сыйлайды. Себебі, мен өзімді осы ортада жақсы сезінемін. Әр қазақты бауырым деп

санаймын. Менің әкем – орыс, анам – қазақ. Мен екі тілде де сөйлесемін. Қазақ халқының

мінезі, адамгершілігі,қарапайымдылығы құрметтеуге лайық. Менің байқағаным, олардың

көңілі қандай ашық, таза болса, тілдері де сондай таза, көркем. Тіліндегі

шұрайлылық, құнарлылық тіл арқылы бойларына осындай адами қасиеттерді дарытқан

деп ойлаймын. Қазақтар өз ана тілінде сөйлесе, еріксіз,үнсіз тыңдап отыра

бергің келеді,өйткені, дауыстары қоңыр, ашық, анық естіледі. Әр қазақ отбасына

барсаң, қонақ етіп, шай беріп, дастарқан басында арқа-жарқа әңгімеге тартады.

Сонда олар сөйлеп отырғанда тамсанамын. Қазақ тілі менің ана тілім болса да,

менің құрбы-құрдастарым, өскен ортам, мектебім орыс тілінде. Әрине, мен қазақша

қазақтар арасында жүргендіктен білемін, олардың айтқандарын түсінемін, бірақ

өте жақсы, жоғары деңгейде сөйлей алмаймын. Туған тілімді еркін меңгеру үшін

анам маған Абай өлеңдерін жаттатқызады.

  «Қазақ тілі – мемлекеттік тіл. Қазақстан

Республикасының әрбір азаматы мемлекеттік тілді білуі тиіс». Ата Заңда

көрсетілген бұл бап отаншылдық сезімді тудырып, жауапкершілік міндетті

жүктейді. Менің қазақ тілге деген қызығушылығым мына бір жағдайдан кейін пайда

болды. Бір күні апай бізге сабақта он тоғызыншы ғасырдағы орыс ғалымдары қазақ

жеріне келіп, қазақ тұрмысы туралы зерттеу жасағандарын айтты. Сонда ұлы орыс

ақыны Пушкиннің «Қозы Көрпеш – Баян сұлу» жырын ұнатып, жазып алғанын білдім.

Ал тағы бір атақты ғалым В.В.Радлов мынадай таңқаларлық пікір айтыпты:

«Қазақтар тамаша шешен сөйлеп, әңгіме айтуды ұнатады, аса бай поэзияға ие», -

деп жазған екен. Иә, мен қатты таңқалдым. Қазақ тілі туралы ұлы адамдар осындай

пікір айтқандарына. Демек, бұл – тілдің күштілігі.

  Мен осы елдің саналы, білімді азаматы ретінде

президентіміздің Қазақстан халқына арнаған «Қазақстан - 2050» атты Жолдауымен

таныстым. Осында Елбасы «Мәңгілік Ел» идеясын негіздеді. «Бұл – болашағымызға

бағдар ететін, ұлтты ұйыстырып, ұлы мақсатқа жетелейтін жол». Мәңгілік елдің

тілі де мәңгілік болу керек.  Елбасымыз:

«Енді ешкім өзгерте алмайтын бір ақиқат бар! Ана тіліміз Мәңгілік Елімізбен

бірге мәңгілік тіл болды. Көпұлтты Қазақстан жағдайында ұсынылған үш тұғырлы

тіл жобасы да қоғамдық келісімді нығайтудың маңызды факторына айналып отыр» -

дейді. «Үш тұғырлы тіл» бағдарламасында көрсетілгендей, мемлекеттік тіл ретінде

тізгінді қазақ тілі бастап тұр. Бұл басым айқындылықтың өзіндік мәні бар.

Өйткені, бұл жер – сөздің балын тамызып, тілдің майын ағызып жырлап өткен

шешен-дүлдүлдердің, ел қамы үшін ерінбей қызмет етіп жылап өткен ұлт

зиялыларының ана тілі ел төрінде салтанат құрған төл мекені. Сондықтан да,

қазақ елінде туған тілдің мерейі үстем, мәртебесі жоғары болу керек.

  Қазақ тілі – ынтымағы жарасқан елдің бірлігін

нығайта түсетін көпір. Қазіргі кезде Қазақстан Ассамблеясының құрамындағы

әртүрлі ұлт өкілдері қазақ тілін өз ана тіліндей меңгеруі қуантатын жағдай.

Мысалы, атақты неміс жазушысы Герольд Бельгер 

қазақ жерінде өсіп ержеткендіктен, өз шығармаларын қазақ тілінде жазған.

Ол кісіні қазақ десе де болғандай. Көк жәшіктен күнде көріп жүрген тілшілер

Майя Веронская, Оксана Петерс, Игорь Сахар, Оксана Лоскутова, кәріс қызы Ирина

Тен қазақша сайрағанда қатардағы қазақтан артық. Тек тілші қауымы емес, өзге

сала иегерлерінің де тілге ынтасы ерекше. Қазақстан Республикасының Мәжіліс

депутаты Геннадий Шиповских, зілтемірші Александр Зайчиков, еркін күрестен әлем

чемпионы Ислам Байрамуков, боксшы қыз Марина Вольнова сияқты адамдар

мемлекеттік тілдің мерейін көтеріп жүр. Бұл, әрине, тілге деген құрмет – елге

деген құрметтің белгісі.

  Елбасымыз «Мәңгілік ел – ата-бабамыздың сан

мың жылдардан бергі асыл арманы. Ол арман – әлем елдерімен терезесі тең қатар

тұратын, әлем картасынан ойып тұрып орын алатын тәуелсіз мемлекет атану еді», -

деген. Сол тәуелсіздігіміздің тірегі – тіліміз. Әр халық мемлекет болу үшін ең

алдымен жері, тілі, салт-дәстүрі, шекарасы берік болу керек. Тіл бар жерде, ұлт

бар. Тіл – халықтың жаны. Онсыз даму жоқ. Қазіргі XXI ғасырда Елбасымыз қазақ

тілін негізгі тірек ете отырып, әлемдік деңгейде өркендеу үшін «Үш тұғырлы тіл»

саясатын ұстанып отыр. Үш тілді жетік, толық меңгерген әр қазақстандық азамат

табыстың кілтін табады әрі Отан алдындағы патриоттық борышын орындайды.

  «Тілге деген көзқарас шыңдап келгенде елге

деген көзқарас», - деген сөз бар. Мәңгілік елдің белгісі – мәңгілік тілі. Қазақ

тілі – қаншама ғасырдан атадан балаға мирас боп келе жатқан қастерлі де көркем,

бай тіл. Қазақ тілінің мәңгілік тіл болуы үшін, оның халқы құрметпен сол тілде

сезініп, сол тілде санасындағы «таза мінсіз асыл сөздерін» жеткізіп сөйлей алуы

міндет. Қазіргі кезде барлық жерде қазақ тілі қолданысқа еніп, қажеттілік

тудырып жатыр. Қазақ жастары мемлекеттік тіліміздің мәртебесін жоғары ұстап,

шетелдіктердің де туған тілімізге деген қызығушылығын  арттырып жүр. Мысалы, Синди Макнеел, Крис

Триккет секілді америкалықтар таза қазақша еркін көсіліп сөйлеп, домбырада

күмбірлетіп күй тартады. Бұл біздер үшін мақтаныш сезімін ұялататын қуанышты

жағдай. Біздің тілімізді шетелдіктер үйреніп жатса, нұр үстіне нұр.

  Мен өз ана тілімді әр жерде қолдануға  тырысамын. Жанымда жүрген орыс тілді

достарыма түсінбеген сәттерінде көмегімді беремін, себебі, бұл менің елімнің

гүлденуіне қосқан үлесім деп білемін. Елбасымыздың тіл туралы айтқан нақыл

сөздерін есте сақтап, қазақ тілін мәңгілік тіл ету жолында білімімді

жетілдіремін. Мәңгі Ел болу өзіміздің қолымызда! Біздің дамуымызға даңғыл жол

ашып, барлық жағдай жасап отырған Елбасымызды қолдаймын. Туған тілім – қазақ

тілінің күні әрқашан биікте тұрсын!

                       Сарыгина Диана, Рентабельный орта

мектебінің

9-сынып оқушысы